ကုိရီးယားကုိ လာမယ္ဆုိရင္ သိထားသင့္တဲ့ အေၾကာင္းအခ်ိဳ႕ အပုိင္း(၃)

ေရးသားသူ — ကုိလူခ်စ္(ကုိရီးယား)

ကုိရီးယားကုိ လာၿပီး အလုပ္လုပ္မယ္သူေတြနဲ႔ ကုိရီးယားကုိ စိတ္၀င္စားသူေတြ အတြက္ လက္လွမ္းမီသေလာက္ ကုိရီးယားေရာက္ ျမန္မာေတြ အေၾကာင္း နည္းနည္း ေျပာျပခ်င္တာနဲ႔ ဒီေဆာင္းပါးကုိ ဆက္ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ကုိရီးယားနုိင္ငံ တရားေရး၀န္ႀကီး႒ာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ ၂၀၀၉ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ လကုန္စာရင္းအရ ကုိရီးယားနုိင္ငံမွာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေနထုိင္ေနသူ နုိင္ငံျခားသားေပါင္း (၁၁၅၁̹၉၆၃)ဦး ရွိပါတယ္။ အဲဒီအနက္မွာ ျမန္မာနုိင္ငံသားကေတာ့ စုစုေပါင္း (၄၄၃၇)ဦးရွိၿပီး ၊ အမ်ိဳသား( ၄၁၀၄)ဦး ၊ အမ်ိဳးသမီး (၃၃၃)ဦး အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေနထုိင္ေနၾကပါတယ္။ တရား၀င္ ေနထုိင္ခြင့္ဗီဇာနဲ႔ ေနထုိင္သူက အမ်ိဳးသား(၂၈၀၀)ဦး ၊ အမ်ိဳးသမီး(၂၆၇)ဦး ရွိၿပီး စုစုေပါင္း (၃၀၆၇)ဦးပါ။ ရက္လြန္ေနထုိင္သူ(Over Stay)နဲ႔ကေတာ့ အမ်ိဳးသား(၁၃၀၄)ဦး ၊ အမ်ိဳးသမီး(၆၆)ဦးနဲ႔ စုစုေပါင္း (၁၃၇၀)ဦး ရွိပါတယ္။

ကုိရီးယား တကၠသုိလ္ အသီးသီးမွာ ဒီပလုိမာဘြဲ ၊ မာစတာဘြဲ႕ ၊ ပါရဂူဘြဲ႕ေတြ အတြက္ အမ်ိဳးသား (၅၉)ဦး ၊ အမ်ိဳးသမီး (၇၈)ဦး စုစုေပါင္း (၁၃၇)ဦး ပညာသင္ၾကား ေနၾကပါတယ္။ ကုိရီးယားဘာသာ သင္ၾကားေနသူ အမ်ိဳးသား(၂၇)ဦး ၊ အမ်ိဳးသမီး (၂၉)ဦး နဲ႔ စုစုေပါင္း (၅၆)ဦး ရွိပါတယ္။ ကုိရီးယားတကၠသုိလ္ မွာ သင္ၾကားပုိ႔ခ်ေပးေနတဲ့ ျမန္မာနုိ္င္ငံသား ပါေမာကၡကေတာ့ ရွားရွားပါးပါး (၁)ဦးရွိပါတယ္။ ဘာသာေရးနဲ႔ ကုိရီးယားနုိင္ငံမွာ ေနထုိင္ေနသူ အမ်ိဳးသား(၁၃)ဦး ၊ အမ်ိဳးသမီး(၇)ဦးရွိပါတယ္။ ကုိရီးယားနုိင္ငံသားေတြနဲ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီး ေနထုိင္သူေတြလည္း မနည္းပါဘူး။ ကုိရီးယား တရားေရး၀န္ႀကီး႒ာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ ၂၀၀၉ခုႏွစ္ ဇြန္လကုန္ စာရင္းအရဆုိရင္ ကုိရီးယားနုိင္ငံသားေတြနဲ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳေနထုိင္တဲ့ မိသားစု၀င္ေပါင္း အမ်ိဳးသား(၂၅)ဦး ၊ အမ်ိဳးသမီး (၅၈)ဦး၊ စုစုေပါင္း (၈၃)ဦးရွိပါတယ္။ကုိရီးယားနုိင္ငံမွာ နုိင္ငံေရးဒုကၡသည္ ေလွ်ာက္ထားသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ကုိရီးယား တရားေရး၀န္ႀကီး႒ာနက ၂၀၀၉ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ စာရင္းအရ နုိင္ငံေရးဒုကၡသည္ေလွ်ာက္ထားသူ (၂၂၆)ဦးရွိပါတယ္။ ကုိရီးယားနုိင္ငံမွာ နုိင္ငံေရးဒုကၡသည္ ေလွ်ာက္ထားတဲ့ နုိင္ငံေတြထဲမွာ နီေပါနုိင္ငံသားေတြန႔ဲ တရုတ္နုိင္ငံသားေတြၿပီးရင္ တတိယေနရာမွာ ရွိပါတယ္။(၆၆)ဦးကုိေတာ့ နုိင္ငံေရးဒုကၡသည္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳထားပါတယ္။ နုိင္ငံေရးဒုကၡသည္အျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳေပမယ့္ လူသားခ်င္းစာနာမႈနဲ႔ ေနထုိင္ခြင့္ရထားသူလည္း (၁၉)ဦး ရွိပါတယ္။

ကုိရီးယားနုိင္ငံမွာ တရား၀င္ ေနထုိင္ခြင့္နဲ႔ ေနထုိင္အလုပ္လုပ္ကုိင္ၾကသူေတြ အထဲမွာ အမ်ားဆုံးကေတာ့ အလုပ္သမား အသုံးျပဳခြင့္စနစ္(E-P-S) employment permit system နဲ႔ လာၾကသူေတြပါ။ အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္ကုိင္ေနၾကသူ အေရအတြက္ (E-9-2)က အမ်ားဆုံးပါ အမ်ိဳးသား (၂၀၂၈)ဦးနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး(၁)ဦး ရွိပါတယ္။ ကုိရီးယားကုိ လာၿပီး တရား၀င္နည္းလမ္းနဲ႔ အလုပ္လုပ္မယ္ဆုိရင္ အလုပ္သမားအသုံးျပဳခြင့္စနစ္(E-P-S) ပဲ ရွိတယ္ဆုိတာကုိ အရင္ေဆာင္းပါးေတြမွာလည္း ေဖာ္ျပဘူးပါတယ္။ (E-P-S) စနစ္အရ ကုိရီးယားဘာသာ စာေမးပြဲ (EPS-KLT)ကုိ သတ္မွတ္တဲ့ အမွတ္ျပည့္မီမွ ကုိရီးယားကုိ လာၿပီး အလုပ္လုပ္လုိ႔ရမယ္ဆုိတာလည္း ေဖာ္ျပဘူးပါတယ္။ ကုိရီးယားကုိ အလုပ္သမားအသုံးျပဳခြင့္စနစ္(E-P-S)နဲ႔ ေရာက္လာသူထဲက တခ်ိဳ႕ ေတာ္ေတာ္ အဆင္မေျပျဖစ္ၾကတာကုိ သိရလုိ႔ အလုပ္သမားအသုံးျပဳခြင့္စနစ္(E-P-S)နဲ႕ ကုိရီးယားကုိ လာဖုိ႔ျပင္ဆင္ေနတဲ့သူေတြအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေအာင္ လက္လွမ္းမီသေလာက္ ေျပာျပ ေပးခ်င္ပါတယ္။

အလုပ္သမားအသုံးျပဳခြင့္စနစ္(E-P-S) နဲ႔ ကုိရီးယားကုိ ေရာက္လာၾကတဲ့သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား ကုန္ထုတ္လုပ္တဲ့ စက္ရုံအလုပ္ရုံေတြမွာ လုပ္ၾကရတာ မ်ားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ စုိက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္း ၊ ငါးလုပ္ငန္း နဲ႔ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္ၾကရတဲ႔သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ စက္ရုံအလုပ္ရုံေတြမွာ လုပ္ရတဲ့အလုပ္ကလြဲၿပီး က်န္တဲ့လုပ္ငန္းေတြမွာ မလုပ္ခ်င္တဲ့သူက မ်ားပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္မွာ ကုိရီးယားဘာသာ စာေမးပြဲ ေအာင္ၿပီး ကုိရီးယားကုိ လာၿပီး အလုပ္လုပ္ဖုိ႔ ေရြးခ်ယ္ခံရသူေတြ အေနနဲ႔ အရင္ဆုံး ကုိယ္နဲ႔ အလုပ္လုပ္ကိုင္ဖုိ႔ ကုမၸဏီနဲ႔ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆုိတဲ့ အခါ လုပ္ငန္းအမ်ိဳးအစားကေနစၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ စစ္ေဆးပါလုိ႔ အႀကံေပးပါရေစ။ အလုပ္သမားအသုံးျပဳခြင့္စနစ္(E-P-S)နဲ႔ ကုိရီးယားကုိ လာတဲ့သူေတြကုိ (E-9)ဗီဇာ ေပးပါတယ္။ (E-9)ဗီဇာမွာမွ ထပ္ၿပီး ခြဲထားတဲ့ ဗီဇာအမ်ိဳးအစားေတြ ရွိပါေသးတယ္။ အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား စက္ရုံေတြရဲ႕ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္ရတဲ့သူဆုိရင္(E-9-2)ဗီဇာေပးပါတယ္။ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းဆုိရင္ (E-9-3)ဗီဇာေပးပါတယ္။ (E-9-3)ဗီဇာနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနသူ ျမန္မာနုိင္ငံသား (၁၃)ဦးရွိပါတယ္။ စုိက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းဆုိရင္ (E-9-4)ဗီဇာေပးပါတယ္။(E-9-4)ဗီဇာနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔ ျမန္မာနုိင္ငံသား (၉)ဦးရွိပါတယ္။ ငါးလုပ္ငန္းဆုိရင္(E-9-5)ဗီဇာေပးပါတယ္။္(E-9-5)ဗီဇာနဲ႔ အလုပ္လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ ျမန္မာနုိင္ငံသား (၃၃)ဦးရွိပါတယ္။ ကုိရီးယားကုိ ေရာက္ရင္ ၿပီးေရာဆုိတဲ့ စိတ္ဓါတ္မ်ိဳးနဲ႔ေတာ့ မျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ေစတနာပါ။ ေနာက္ထပ္ အဓိက စစ္ေဆးသင့္တဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းေတြကေတာ့ (၁)အေျခခံလစာ၊ (၂)အလုပ္ခ်ိန္ ၊ (၃) နားခ်ိန္ ၊ (၄)ေနထုိင္စားေသာက္မႈ ၊ (၅) အခ်ိန္ပုိလုပ္အားခ စတဲ့ အေျခခံက်တဲ့ အခ်က္ေတြကုိေတာ့ မျဖစ္မေန စစ္ေဆးပါလုိ႔ အႀကံျပဳပါရေစ။

အဲဒီလုိ ေသေသခ်ာခ်ာ စစ္ေဆးလုိတဲ့ ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းတခုကေတာ့ ကုိရီးယားကုိ ေရာက္ၿပီးမွ အလုပ္ေျပာင္း လုပ္ဖုိ႔က အခက္အခဲရွိနုိင္လုိ႔ပါ။ အလုပ္သမားအသုံးျပဳခြင့္စနစ္(E-P-S)အရ အလုပ္ေျပာင္းမယ္ဆုိရင္ လုပ္ငန္းခြင္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ရဲ႕ သေဘာတူခြင့္ျပဳခ်က္က အဓိကလုိျဖစ္ေနလုိ႔ပါ။ တခ်ိဳ႕ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက အလုပ္ေျပာင္းဖုိ႔ လက္မွတ္ထုိးမေပးတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြလည္း ရွိေနလုိ႔ပါ။ အလုပ္သမား အသုံးျပဳခြင့္စနစ္(E-P-S)အရ လုပ္ငန္းခြင္ေျပာင္းလုိ႔ ရတဲ့ အခ်က္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခ်က္မ်ိဳးမွာ အက်ံဳး၀င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ အဲဒီလုပ္ငန္းရွင္ဟာ အလုပ္ေျပာင္းဖုိ႔ လက္မွတ္ထုိးေပးရပါမယ္။ အဓိက အေျခခံ အခ်က္ေတြကေတာ့ မိမိလုပ္ေနသည့္ စက္ရုံအလုပ္ရုံ ေဒ၀ါလီခံသြားျခင္း ၊ လုပ္ငန္းရွင္မွ လုပ္အားခလစာ မေပးျခင္း စသည့္ အေျခခံအလုပ္သမားဥပေဒအား ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း ၊ လုပ္ငန္းသေဘာတူစာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္မ်ားအား အလုပ္ရွင္မွ ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း ၊ စတဲ့ အေျခခံအခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ေနာက္အလ်ဥ္းသင့္သလုိ သိသင့္သိအပ္တဲ့ ကုိရီးယား အလုပ္သမား ဥပေဒအေၾကာင္း သီးသန္႔ ေျပာျပေပးသြားပါမယ္။

က်ေနာ္ ကုိရီးယားအေၾကာင္း လက္လွမ္းမီသေလာက္ လက္ဆင့္ကမ္းထားတဲ့ ေဆာင္းပါးတုိင္းမွာ အႀကံျပဳထားတဲ့ အတုိင္း ကုိရီးယားကုိ လာမယ္ဆုိရင္ ကုိရီးယားစကားကုိ သင္ယူပါလုိ႔ ထပ္ေလာင္း အႀကံျပဳပါရေစ။ ကုိရီးယားမွာ ရွိတဲ့ နုိင္ငံျခားသားေတြ အထဲမွာ ကုိရီးယားဘာသာစကား တတ္ကႊ်မ္းတဲ့ ရာခုိင္ႏႈန္း ျမန္မာနုိင္ငံသားေတြ အနည္းဆုံးျဖစ္ေနလုိ႔ပါ။ ကုိရီးယားဘာသာ အထုိက္အေလွ်ာက္ တတ္ရင္ အလုပ္ထဲမွာေရာ ၊ တျခား ကိစၥေတြမွာပါ အမ်ားႀကီး အက်ိဳးရွိပါတယ္။ ကုိရီးယားမွာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အခက္အခဲ ျဖစ္ၾကတဲ့သူ ၊ အတူအလုပ္လုပ္တဲ့ ကုိရီးယား နုိင္ငံသားေတြနဲ႔ အဆင္မေျပတဲ့သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ကုိရီးယားဘာသာ အခက္အခဲေၾကာင့္လုိ႔ ကုိရီးယား အဖြဲ႕တခုက သုံးသပ္ထားတာ ရွိပါတယ္။ ကုိရီးယားကုိ လာမယ္ဆုိရင္ ယဥ္ေက်းမႈ ကြဲျပားတာေတြလည္း နားလည္မႈ ေပးနုိင္ဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ သူ႕ယဥ္ေက်းမႈကုိ ကုိယ္နားလည္နုိင္ေအာင္ ကုိယ့္ယဥ္ေက်းမႈကုိလည္း နားလည္ေအာင္ ျပန္ေျပာနုိင္ဖုိ႔လည္း အတြက္လည္း ကုိရီးယား စကားတတ္ရင္ အဆင္ေျပတာေပါ့ဗ်ာ။ ယဥ္ေက်းမႈ ကြဲျပားလုိ႔ နားလည္မႈလြဲၿပီး ကုိရီးယားေတြနဲ႔ ျပႆနာ ျဖစ္ၾကတဲ့ နုိင္ငံျခားသားေတြ ဒုနဲ႔ေဒး ရွိေနလုိ႔ပါ။ ကုိရီးယား ဘာသာစကားရယ္ ကုိရီးယား အလုပ္သမားဥပေဒ အေၾကာင္းရယ္ လက္လွမ္းမီသေလာက္ ေျပာျပေပးဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။

ျမန္မာနုိင္ငံသားအားလုံး ေရာက္ေလရာ အရပ္တုိင္းမွာ အဆင္ေျပမႈ အေပါင္းနဲ႔ ျပည္စုံၿပီး ကုိယ္တတ္စြမ္းနုိင္တဲ့ အင္အားနဲ႔ တုိင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ိဳးအက်ိဳး ေဆာင္ရြက္နုိင္ၾကပါေစလုိ႔ ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းလုိက္ပါတယ္ဗ်ာ။(ဟန္ဂုရြာ)